Thừa thầy thiếu thợ: Chọn trường thế nào?

Tham khảo thông tin tìm việc làm mới nhất tại www.careerlink.vn

Vẫn câu chuyện “thừa thầy, thiếu thợ”

Ông Yamada Takafumi, Giám đốc Careerlink.vn - Công ty Tuyển dụng, tìm kiếm việc làm hàng đầu Việt Nam cho biết: theo khảo sát của chúng tôi, tính đến thời điểm hiện tại nhóm ngành kinh doanh - bán hàng hiện có khoảng hơn 3.200 bản tin tuyển dụng và nhóm dịch vụ khách hàng có tới hơn 1.600 bản tin tuyển dụng. Đây là 2 nhóm ngành có nhu cầu tuyển dụng đứng thứ 1 và thứ 2 so với các nhóm ngành còn lại.

Tình hình hiện nay, chỉ tiêu tuyển dụng lao động có trình độ đại học chiếm tỷ lệ thấp, trung bình dưới 30%. Trong khi đó, nhu cầu tìm việc làm của nhóm này luôn từ 70% đến 80%. Theo quy luật khách quan, bao giờ cũng đòi hỏi số lao động trực tiếp nhiều hơn rất nhiều lần so với lao động gián tiếp. Trong khi ở nước ta, lao động trực tiếp ngày càng ít đi, còn lao động gián tiếp cứ ngày càng phình ra dẫn đến tình trạng mất cân bằng cung - cầu trên thị trường lao động.

Hiện nay, cả nước có 1.467 cơ sở dạy nghề, gồm 190 trường cao đẳng nghề, 280 trường trung cấp nghề, 997 trung tâm dạy nghề và 1.000 cơ sở giáo dục đào tạo, doanh nghiệp khác tham gia dạy nghề.

Các tỉnh, thành gần như đã có các trường đào tạo nghề. Hiện nay, nhiều trường nghề mở với quy mô đào tạo rất lớn và hiện đại để đáp ứng nhu cầu học tập, phù hợp với thực tiễn xã hội. Tuy nhiên, hàng năm đa số các trường rất khó tuyển sinh được học viên bởi các em cũng như gia đình đều hướng con em mình vào các trường đại học, cao đẳng để thành “thầy” chứ không muốn làm “thợ”.
Một nghịch lý là cử nhân ra trường không xin được việc làm phải “giấu bằng” để quay lại đi học nghề thì mới được làm công nhân như phương tiện thông tin đại chúng đã đề cập trong thời gian qua. Đây là sự lãng phí vô cùng cho xã hội.
Sinh viên ra trường muốn được tuyển dụng vào các doanh nghiệp tư nhân cũng phải trải qua rất nhiều vòng thử thách: sơ tuyển, phỏng vấn, sát hạch… mới có thể được nhận vào làm, thậm chí là thử việc không lương. Trong khi đó, học viên học nghề đang tham gai học tại nhà trường đã có nhiều cơ sở tới nhận về làm việc.

Nguyên nhân

Ông Yamada Takafumi, Giám đốc Careerlink.vn cũng cho biết: Các bạn trẻ hiện nay, khi lựa chọn ngành học, việc làm tương lai đều xem xét đến nhiều yếu tố: tìm việc dễ, lương cao, đúng chuyên môn sau khi ra trường để đảm bảo nguồn thu nhập cho bản thân. Điều này là đúng, tuy nhiên vẫn chưa đủ.

Trước ngưỡng cửa tìm kiếm công việc của đời mình, ngoài sở thích, đam mê thì các em phải nắm rõ nhu cầu thị trường để lên kế hoạch hiệu quả. Mặc dù với mục đích theo đuổi lâu dài và thành công với nghề nghiệp trong tương lai, các em nên bắt đầu từ sở thích của mình, nhưng thực tế, nhu cầu xã hội về một ngành nghề có ảnh hưởng không nhỏ.

Có thể thời điểm trước đó, ngành mà các em lựa chọn có nhu cầu cao và dễ tìm việc làm, tuy nhiên, đến hiện tại, nguồn nhân lực sẽ dư thừa vì các trường đào tạo nhiều và khả năng chen chân vào các vị trí công việc là rất thấp. Nguồn cung nhiều khiến khả năng cạnh tranh cao, đòi hỏi người tìm việc phải có nền tảng kiến thức và năng lực giỏi mới có thể trụ vững.

Do vậy, các em nên có sự tìm hiểu kỹ lưỡng về ngành nghề và đưa ra lựa chọn phù hợp khi lựa chọn trường sau khi tốt nghiệp THPT.
Hiện nay, có nhiều trường đại học, cao đẳng được mở ra với số lượng đào tạo lớn hơn rất nhiều so với những trường dạy nghề. Và có nhiều nguyên nhân dẫn tới việc nhiều học sinh sau khi tốt nghiệp THPT lựa chọn vào các trường đại học, cao đẳng hơn là lựa chọn vào các trường dạy nghề.

Theo ý kiến của ông Đào Quang Vinh - Viện trưởng Viện Khoa học lao động và xã hội (Bộ Lao động -Thương binh và Xã hội) thì nguyên nhân từ nhiều phía:

Thứ nhất là từ bố mẹ, gia đình hướng con em mình vào học ngành nghề gì. Trước đây, chúng ta vẫn theo quan điểm cho con cái học ngành nghề gì để vào làm nhà nước, sau này được nhàn thân, nhưng thực tế thì không phải như vậy.

Thứ hai là tư vấn giới thiệu việc làm và hướng nghiệp cho các em học sinh trong nhà trường chưa được tốt về thông tin thị trường lao động. Nhất là việc kết nối cung và cầu thị trường lao động nhiều người, nhiều học sinh, nhiều gia đình không nắm được các doanh nghiệp họ đang cần loại lao động nào, trình độ nào để hướng con em mình và học ngành nghề đó.

Và chất lượng đào tạo tại các trường, cơ sở giáo dục đào tạo cũng là một nguyên nhân dẫn đến tình trạng thất nghiệp: khi nhiều trường đại học, cao đẳng mở ra nhưng chất lượng đào tạo chưa cao, nguồn nhân lực chưa đủ khả năng cạnh tranh và không đáp ứng được nhu cầu của nhà tuyển dụng nên nhiều lao động chưa tìm được việc làm đúng chuyên ngành.

Tác động của thừa thầy thiếu thợ và cách giải quyết

Việc mà hàng nghìn, hàng chục nghìn sinh viên tốt nghiệp ra trường mà không có việc làm gây lãng phí cho gia đình, cho xã hội. Tuy nhiên chúng ta ở đây cũng phải nhìn nhận một thực tế không phải chỉ ở Việt Nam mà nói chung ở nhiều nước trên thế giới, thì sinh viên tốt nghiệp ra vẫn có tỷ lệ nhất định là thất nghiệp.

Không phải tất cả mọi người thất nghiệp ra đều có thể tìm được việc làm đầy đủ, cái đó xuất phát từ nguyên nhân khách quan là có sự không gắn kết giữa cung và cầu lao động.

Để giảm được tỷ lệ cử nhân ra trường thất nghiệp thì chúng ta cần phải có hàng loạt các biện pháp và thực sự đây là các biện pháp lâu dài, không thể một sớm một chiều, bởi vì đòi hỏi phải thay đổi nhận thức của gia đình, của xã hội. Cần phải đánh giá đúng được nhu cầu của thị trường để có sự lựa chọn phù hợp.

Vấn đề này đòi hỏi thời gian để thay đổi hệ thống hướng nghiệp, tư vấn hướng nghiệp cho các em và các cơ sở giáo dục đào tạo. Quan trọng nhất là cải cách hệ thống giáo dục để nâng cao chất lượng đào tạo, tạo ra nguồn nhân lực có sức cạnh tranh đáp ứng nhu cầu của nhà tuyển dụng.
​​​​​